Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) ekonomi çevreleri tarafından merakla beklenen 2016 yılı üçüncü çeyrek İnşaat Sektörü Analizi’ni yayımladı. “Dünya’da ‘Yeni Normal’, Türkiye’de Olağanüstü Hal” başlıklı analizde, küresel ve ulusal ekonomideki göstergeler ile önümüzdeki döneme ilişkin veriler değerlendirildi.
Dünya’da genel olarak büyüyememe sorunu sürerken “yeni normal” ya da “seküler durgunluk” şeklinde de adlandırılan yeni bir döneme girildiği vurgulanan analizde, küresel sistemde yaratılan paranın yatırımlara yöneltilmekte güçsüz kaldığı, düşük büyüme-düşük faiz-yüksek işsizlik döngüsü içerdiği kaydedildi. Küresel piyasalarda istikrarsız ve sürekli bir dalgalanma halinin Dünya’da “yeni normal”in başat unsurlarından biri olduğunun altı çizildi.
Yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin, genel konjonktürden ve özellikle ana pazarlardaki gelişmelerden en olumsuz etkilenen sektörlerden biri olduğu belirtilen analizde, yeni pazar yaratma sürecine ek olarak mevcut pazarlarla ilişkilerin dış politika desteğiyle yeniden güçlendirilmesinin büyük memnuniyetle karşılandığı belirtildi.
Erdoğan, Putin görüşmesi memnuniyet verici
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin arasındaki görüşmenin önemli sonuçlarına dikkat çekilen analizde, “Zirvede ekonomik ilişkilerin lokomotifinin inşaat sektörü olduğu vurgulanmış, ilişkilerin kriz öncesi düzeye dönmesi sürecinde iki ülke arasında vizesiz uygulamaya dönülmesi için çalışma başlatılacağı belirtilmiş, Türk inşaat firmaları tarafından yapılan projelerin yeniden hayata geçirileceği açıklanmıştır. Rusya ile ilişkilerin normalleşmesine yönelik tüm gelişmeler sektörde memnuniyetle karşılanmıştır” ifadelerine yer verildi.
“Türkiye Varlık Fonu sektörün önünü açacaktır”
Analizde dikkat çeken bir başlık da Türkiye Varlık Fonu konusu oldu. “Etkin, şeffaf ve sürdürülebilir bir rota çizilip uygulanması halinde, ekonominin büyüme performansı ve finansal sistemin direnci dışında altyapı yatırımlarını ve inşaat sektörünü desteklemek adına da Türkiye Varlık Fonu’nun son derece memnuniyet verici sonuçlar yaratabileceği değerlendirilmektedir. Ayrıca, mevcut ve yeni pazarlara yönelik finansman temini konusunda, Türkiye Varlık Fonu yurtiçi altyapı yatırımları ile beraber uzun vadede yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde de sektörü destekleyebilecektir.”
Darbe girişimi olumlu seyri fazla etkilemedi
Raporda, “15 Temmuz tarihinde yaşanan darbe girişimi, piyasalarda yarattığı kısa süreli çalkantının ardından ekonomideki olumlu seyri fazla olumsuz etkilememiştir. Kısa süreli döviz hareketleri dışında panik havası yaşanmamış, borsa ve piyasalar hareketliliğini sürdürmüştür” denildi.
Yeni dönem için öncelik reformlar
Türkiye Müteahhitler Birliği, son gelişmelerin ardından ulusal ekonomi ve sektörün güçlü potansiyelini ortaya koyabilmesi için şu önerilerde bulundu:
“Türkiye’nin hızla ve etkinlikle ekonomik ve sosyal reform sürecini hayata geçirmesi; tasarrufların arttırılması, üretim ve dış ticaret süreçlerinin desteklenmeye devam etmesi, ticaret ve yatırım politikalarının doğrudan yabancı yatırımları ve katma değeri yüksek ihracata yönelimi teşvik edecek biçimde yeniden düzenlenmesi, ayrıca bilgi ve insan tabanlı sermayeye yüksek oranda yatırım yapılması her zamankinden de fazla derecede önem kazanmaktadır.”
TMB 2016 üçüncü çeyrek analizinde özetle şu değerlendirmelere yer verildi:
109 ÜLKE 328.4 MİLYAR DOLAR: Türk müteahhitlik firmalarınca 1972’den 2016 Haziran sonuna kadar 109 ülkede üstlenilen 8 bin 838 projenin toplam bedeli 328.4 milyar ABD Doları’na ulaşmıştır. Yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin başladığı tarihten bu yana üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında ilk 5 ülke Rusya (%19.7), Türkmenistan (%14.7), Libya (%8.9), Irak (%7.2) ve Kazakistan (%6.4) olmuştur.
6 AYDA 2.8 MİLYAR DOLAR: Türk müteahhitlerin yurtdışında üstlenilen yıllık yeni proje tutarı 2013 yılında 30 milyar, 2014’te 26.5 milyar, 2015’te 22.4 milyar ABD Doları olmuştur. 2016 yılının ilk yarısında yurtdışında 2.8 milyar ABD Doları değerinde 45 yeni proje üstlenilmiştir. Proje üstlenilen ilk 5 ülke BAE (%22.2), Bahreyn (%19.7), Fas (%16.1), Senegal (%13.6) ve Nijerya (%6.5) olmuştur.
DARBE GİRİŞİMİ SONRASI NORMALLEŞME: Darbe girişimi sonrası hayatın olağan akışına dönmesi, ekonomi yönetiminin hızlıca almakta olduğu önlemler ve küresel piyasalarda artan risk iştahının da desteğiyle Türkiye piyasalarında normalleşme yaşanmaktadır.
TMB HAREKETE GEÇTİ: Son dönemde Türkiye Müteahhitler Birliği’nin de içinde bulunduğu Türkiye’nin önde gelen sivil toplum kuruluşları öncülüğünde tüm iş dünyası küresel bazda yatırımcıları Türkiye’ye yönlendirmek üzere harekete geçmiş, bankalar destekleyici söylemlerini arttırmıştır.
İKİNCİ YARI YAVAŞLAMA: Türkiye ekonomisi, yılın ikinci yarısında büyüme dinamiklerinde, bütçe gelirlerinde ve dış ticarette yaşanabilecek göreceli yavaşlamadan olumsuz etkilenebilecektir.
İNŞAATTA GÜVEN ENDEKSİ ARTTI: Temmuz ayında mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi yüzde 2.5 artış göstermiştir. İnşaat sektörü güven endeksindeki bu artış, alınan kayıtlı siparişlerin arttığına, yeni yapılacak projelere ve inşaat sektörünün yatırımlarına hız kesmeden devam ettiğine işaret etmektedir.
KONUTTAKİ KAMPANYALAR İVME KAZANDIRACAKTIR: Darbe girişimi ve devamında OHAL kararının, yükselen kurların, faizlerin ve yükselme eğilimi içine giren enflasyonun, konut gibi büyük tutarlı alımların ertelenmesine yol açabileceği değerlendirilmektedir. Diğer yandan, Emlak Konut GYO ve GYODER’in başlattığı, sektör oyuncularının büyük çoğunluğunun farklı projelerle desteklediği düşük faiz kampanyalarının, önümüzdeki dönemde konut sektörüne ivme kazandıracağı düşünülmektedir.
RİSKLER AŞAMALI OLARAK AZALTILABİLECEKTİR: Dış politika alanında başlatılan etkin restorasyon hareketi, İsrail ile ilişkilerin normalleşmesi ve özellikle Rusya ile ilişkilerin düzeltilmesi, jeopolitik risklerin önemli oranda azalmasını sağlayabilecek; dış politika konusunda yaşanan toparlayıcı gelişmeler sayesinde, dış ticaret ve cari işlem dengeleri açısından büyük önem taşıyan turizm ve ihracat gelirleri üzerindeki riskler de aşamalı olarak azaltılabilecektir.
