ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın perşembe günü Ankara’ya yapacağı ziyaret öncesinde Afrin ve Suriye konusu öne çıkarken, enerji uzmanlarına göre görüşmelerde Doğu Akdeniz’de başlayan gerilim de gündeme gelebilir.
Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Enerji Ekonomisi Derneği (EED) Başkanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, ABD Dışişleri Bakanı’nın Türkiye ziyareti öncesinde Mısır ve Ürdün’ü ziyaret etmesinin dikkate değer olduğunu vurguladı.
“Doğu Akdeniz mutlaka gündeme gelecektir”
Tillerson’ın ziyaretinde Afrin operasyonu ve sonrasına ilişkin değerlendirmelerin ele alınacağına dair genel bir kanı olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Kumbaroğlu, şöyle devam etti:
“Tillerson’ın Mısır ve Ürdün ziyaretlerinin ardından Ankara’ya gelecek olmasını Doğu Akdeniz’deki enerji diplomasisi adına son derece önemli buluyorum. 2015 yılında İtalyan ENI tarafından Mısır karasularında bulunan ve dünyanın en büyük rezervlerine sahip olduğu düşünülen Zohr doğal gaz sahasında Rus enerji şirketi Rosneft ile ortaklığa gitmesi üzerine ABD’li ExxonMobil şirketinin Doğu Akdeniz’de arayış içinde olduğunu biliyoruz. Türkiye’ye gelen Mavi Akım boru hattında da Rusya ile yüze 50 ortaklığı bulunan ENI şirketi KKTC ile Güney Kıbrıs arasındaki ihtilaflı sularda Fransız TOTAL ile birlikte çalışma yapıyor. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile anlaşma yapan bu ortaklık adanın etrafında KKTC ve Türkiye’nin hak ve uyarılarını gözardı eden bir faaliyet içerisinde bulunuyor. ENI-TOTAL ortaklığı şimdi de Lübnan ile İsrail arasında ihtilaflı sularda sondaj yapmak üzere yanlarına Rus NOVATEK şirketini de alarak Lübnan ile sözleşme imzaladı. Doğu Akdeniz’de AB’li şirketler aktif olurken ABD’li şirketlerin ve Türkiye’nin net adımlar atma dönemi geliyor.”
“ABD ve Katar ile işbirliği fırsatı”
Enerji şirketleri Doğu Akdeniz’in ihtilaflı sularına yatırım yaparken Türkiye’nin de Doğu Akdeniz enerji denkleminde aktif rol alması, uluslararası ortaklıklar kurarak arama sondaj çalışmalarına girmesi gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Kumbaroğlu, şunları kaydetti:
“ABD Dışişleri Bakanı olmadan Tillerson’ın CEO’luğunu yürüttüğü ExxonMobil şirketi geçtiğimiz yıl Katar Petrol ile Kıbrıs’ın doğusunda petrol arama anlaşması imzaladı. Geçtiğimiz aylarda Katar’dan Türkiye’ye Doğu Akdeniz için işbirliği teklifi geldi. Doğu Akdeniz’de ABD-Katar işbirliğine Türkiye’nin katılması durumunda Suriye’de gerginleşen ABD-Türkiye ilişkilerinin Doğu Akdeniz’de gevşemesi, iki stratejik ortağın ortak çıkarlar kapsamında yeniden bir araya gelmesi için bir fırsattır. Afrin’de devam eden Zeytin Dalı harekatı ile oldukça sıkıntı bir sürece giren Türkiye-ABD ilişkileri için Akdeniz farklı bir zeytin dalı olabilir.”
