Türkiye’nin en önemli ihracat pazarlarından Irak’ta işler zorlaşıyor. Referandum tartışmaları ile gündemde olan Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, ekonomi cephesinde ihracatçılara hem zaman kaybettirecek hem de maliyetlerini artıracak bir karar aldı. 01 Temmuz 2017 tarihinden itibaren oyuncaktan bebek bakım ürünlerine, ev ve mutfak eşyalarından elektronik ürünlere kadar uzanan geniş bir listedeki ürünlere sertifika zorunluluğu getirildi ve Kuzey Irak pazarına sevk öncesi incelemelerinin İntertek Test Hizmetleri A.Ş. tarafından yerine getirileceği bildirildi. İbrahim Halil Sınır Kapısı’nda laboratuvar altyapısının hazırlanması ve testlerin yapılması için de anlaşmaya varıldığı kaydedildi. İKMİB Başkanı Murat Akyüz, hemen uygulamaya alınan kararın Kuzey Irak’a ihracat yapan firmaları zor durumda bıraktığını, işlemlerin zaman almasından dolayı sevkiyatların geciktiğini söyledi.
Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi yetkili kuruluşu olan New Standard Firması (NSC) tarafından 1 Temmuz 2017 tarihi itibari ile Sevkiyat Bazlı Uygunluk Değerlendirme CBCA (Consignment Based Conformity Assessment) gözetim programı kapsamında belirlenen ürünlerin sertifikalandırılması için tek yetkili olarak İntertek Test Hizmetleri A.Ş. firması atandı. Bu karar ile birlikte Kuzey Irak’a ihraç etmeden önce ürünlerin sertifikalandırılması zorunlu hale geldi. Listede yer alan ürünler oldukça geniş… Oyuncaktan bebek bakım ürünlerine, ev ve mutfak eşyalarından elektronik aletlere kadar pek çok üründe sertifikanız yoksa artık Kuzey Irak pazarına ihracat yapamıyorsunuz.
Kuzey Irak ihracatlarında sertifikalandırılması gereken tüm ürünler; oyuncaklar, elektrik ve elektronik ürünler, araçlar, motosikletler, bisikletler, lastikler ve yedek parçalar, inşaat ürünleri, ev eşyaları, mutfak ürünleri, ev tipi pişiriciler ve su ısıtıcı cihazları, kırtasiye, ölçüm cihazları, bebek bakım ürünleri, kuyumculuk ürünleri (altın ve gümüş hariç kıymetli metaller, taklit ürünler), medikal araçlar ve ekipmanları olarak belirtildi.
Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi tarafından getirilen bu zorunluluk Türkiye’ye özel değil ancak en çok etkilenecek ülkelerin başında geliyor. Kuzey Irak’a ihracat yapan firmaların ilk olarak İntertek Test Hizmetleri A.Ş. firması ile iletişime geçip ihracatını gerçekleştirecekleri ürünlerin Kuzey Irak’a sevk öncesi gözetim kapsamı dahilinde olup olmadığını belirlemeleri, kapsam dahilinde ise gerekli evrakları tamamlayıp Kuzey Irak’a sevk öncesi gözetim başvurusu yapmaları gerekiyor. Gözetim sürecinde başarılı olan firmalar “COC” sertifikası alabiliyor. Gönderim başına sertifika fiyatları ise değerine göre 450 dolardan başlayıp 3 bin 460 dolara kadar çıkıyor.
İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Akyüz, firmaların yeni sürece uyum sağlamakta zorlandığını belirterek yeni uygulamanın ihracatçı için ek maliyet ve zaman kaybı anlamına geldiğini ifade etti. Akyüz, uygulama ile ilgili olarak şu değerlendirmelerde bulundu: “İhracatçılarımızın işi giderek zorlaşıyor derken bu kez Kuzey Irak pazarına ihracat yapan firmalarımızı zor durumda bırakan yeni bir karar alınmış durumda. Temmuz ayından itibaren Kuzey Irak’a ürün sevkiyatlarında gözetim ve sertifika zorunluluğu getirildi. Firmalarımızın bir an önce Irak Bölgesel Kürt Yönetimi tarafından bu konuda yetkilendirilen firmaya başvurarak ihraç ürünlerinin gözetim kapsamına alınan ürünler arasında olup olmadığını öğrenmeleri ve başvuruda bulunmaları gerekiyor. Sertifika alma zorunluluğu gelen ürün listesi oldukça uzun. Kimya sektörümüz açısından bakarsak; oyuncaklar, plastik borular ve bağlantı elemanları ile profiller, ev ve mutfak eşyaları, tek kullanımlık mutfak ürünleri ve gıda ambalajları, mürekkepler ile bebek bakım ürünleri ve medikal ürünler listede yer alıyor. Irak çok önemli bir pazarımız. Kuzey Irak’a ihracat yapan pek çok firmamız bulunuyor. Geçtiğimiz yıl Irak’a kimya ihracatımız 792 milyon dolar oldu. Bu yılın 7 aylık döneminde ise 553 milyon dolarlık kimya ihracatı gerçekleştirdik. Başvuru ve sertifika sürecinde yaşanan zaman kaybı firmalarımızın ihracatına olumsuz yansıyor ki firmalarımızdan bu konuda geri dönüşler de alıyoruz. Ürünleri hazır ancak halen sevkiyatlarını gerçekleştiremeyen firmalarımız var. Üstelik gönderim başına alınan sertifika ücretleri de ihracatçıya ek maliyet yaratıyor. Daha önce Irak genelinde benzeri yapılan bu gibi uygulamalar ne yazık ki ihracatı zorlaştırmaktan başka bir işe yaramıyor. Tarife dışı engeller yaratıldığını görüyoruz.”
İKMİB Başkanı Murat Akyüz, sertifika zorunluluğunun rekabetçiliği de azalttığına da dikkat çekerek, “Sertifika zorunluluğu ihracatımızı düşürürken rekabetçiliğimizi azaltıyor. Karar İran’ı da kapsamasına rağmen nedense uygulamada İran’a işlemiyor. Bu durumun bölgedeki rekabetçiliğimizi olumsuz etkilediğinin de altını çizmek gerekiyor” diye konuştu.
