Ankara – 01.11.2016 – Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ekim ayında markette 33 üründen 21’nde, üreticide 29 üründen 19’nda fiyatların azaldığını veya artmadığını, markette 12, üreticide ise 10 üründe fiyatların arttığını bildirdi.
Bayraktar, “en fazla fiyatı artan ürün markette yüzde 23,80 ile patlıcan, üreticide yüzde 15,03 ile yeşil soğan oldu. Fiyatı en fazla düşen ürünler içinde markette yüzde 20,51 ile salatalıkta, üreticide yüzde 25,52 ile elma ilk sırayı aldı” dedi.
Şemsi Bayraktar, yaptığı açıklamada, Ekim ayında, markette 33 üründen 18’inde, üreticide 29 üründen 14’nde fiyatların gerilediğini bildirdi. Markette Ekim ayında 3 üründe, üreticide 5 üründe fiyat değişimi görülmediğini belirten Bayraktar, markette 12, üreticide ise 10 üründe fiyat artışı meydana geldiğini vurguladı.
-Market fiyatlarındaki değişim-
Ekim ayında market fiyatlarında maydanoz, süt ve zeytinyağı fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşünün yüzde 20,51 ile en fazla salatalıkta meydana geldiğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Salatalıktaki fiyat düşüşünü yüzde 19,37 ile kuru incir, yüzde 13 ile elma, yüzde 11,07 ile kuru üzüm, yüzde 6,67 ile yumurta, yüzde 6,60 ile Antep fıstığı, yüzde 5,21 ile toz şeker, yüzde 4,37 ile limon, yüzde 2,88 ile fındık içi, yüzde 2,08 ile kabak, yüzde 1,85 ile kuzu eti, yüzde 0,95 ile havuç, yüzde 0,82 ile patates, yüzde 0,44 ile yeşil soğan, yüzde 0,38 ile ayçiçeği yağı, yüzde 0,25 ile yeşil mercimek, yüzde 0,16 ile dana eti, yüzde 0,12 ile kırmızı mercimek izledi.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 23,80 ile patlıcanda görüldü. Patlıcandaki fiyat artışını yüzde 11,26 ile sivri biber, yüzde 9,12 ile kuru kayısı, yüzde 6,35 ile yeşil fasulye, yüzde 6,15 ile kuru fasulye, yüzde 5,43 ile domates, yüzde 4,03 ile tavuk eti, yüzde 3,39 ile nohut, yüzde 3,20 ile kuru soğan, yüzde 3,13 ile marul, yüzde 2,80 ile pirinç, yüzde 0,66 ile mısırözü yağı takip etti.”
-Üretici fiyatlarındaki değişim-
Üretici fiyatlarında Ekim ayında maydanoz, kuru kayısı, kuru incir, Antep fıstığı ve zeytinyağında değişim olmazken, elmanın yüzde 25,52 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürün olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Elmadaki fiyat düşüşünü yüzde 17,58 ile salatalık, yüzde 15,56 ile kabak, yüzde 14,81 ile limon, yüzde 11,56 ile yumurta, yüzde 9,87 ile kuru soğan, yüzde 7,64 ile fındık içi, yüzde 7,42 ile kuzu eti, yüzde 6,55 ile kırmızı mercimek, yüzde 2,83 ile süt, yüzde 2,60 ile patates, yüzde 2,50 ile dana eti, yüzde 2,47 ile marul, yüzde 1,49 ile kuru üzüm izledi.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 15,03 oran ile yeşil soğanda görüldü. Yeşil soğandaki fiyat artışını yüzde 14,74 ile yeşil fasulye, yüzde 12,35 ile domates, yüzde 6,90 ile patlıcan, yüzde 5,97 ile yeşil mercimek, yüzde 5,11 ile nohut, yüzde 5,04 ile sivri biber, yüzde 2,29 ile kuru fasulye, yüzde 2,11 ile pirinç, yüzde 0,82 ile havuç takip etti.”
-Üretici market fiyat farkı-
Ekim ayında üretici ve market fiyatları arasındaki farkın devam ettiğine, TZOB tarafından izlenen 34 üründe yüzde 194,69 fiyat farkı görüldüğüne dikkati çeken Bayraktar, bu rakamın, Eylül ayında 30 üründe yüzde 185,90 olduğunu, fiyat farkı ortalamasında 8,79 puan artış meydana geldiğini belirtti.
Üretici ve market arasındaki fiyat farkının Ekim ayında en fazla kuru kayısı, mandalina, elma, patates ve limonda yaşandığını bildiren Bayraktar, şöyle devam etti:
“Üretici ve market arasındaki fiyat farkı kuru kayısıda yüzde 398,33 oldu. Kuru kayısından sonra fiyat farkı sırasıyla mandalinada yüzde 384,94, elmada yüzde 355,93, patateste 328,44, limonda yüzde 287,71, kabakta 284,21, pırasada yüzde 279,55, lahanada yüzde 279,51, kuru incirde yüzde 252,31, sütte yüzde 244,34, domateste yüzde 229,12, maydanozda yüzde 213,85, havuçta yüzde 212,20, kuru soğanda yüzde 208,68, patlıcanda yüzde 207,29, kuru üzümde yüzde 204,29’u buldu.
Kuru kayısı 5, mandalina 4,8, elma 4,6, patates 4,3, limon 3,9, kabak, pırasa ve lahana 3,8, kuru incir 3,5, süt 3,4, domates 3,3, maydanoz, havuç, kuru soğan, patlıcan 3,1, kuru üzüm 3 kat fazlaya tüketiciye satılmaktadır. Bugün üreticide 6 lira olan kuru kayısı markette 29 lira 90 kuruşa, 45 kuruş olan mandalina 2 lira 18 kuruşa, 54 kuruş olan elma 2 lira 46 kuruşa, 25 kuruş olan patates 1 lira 7 kuruşa, 1 lira 15 kuruş olan limon 4 lira 46 kuruşa, 63 kuruş olan kabak 2 lira 43 kuruşa, 73 kuruş olan pırasa 2 lira 78 kuruşa, 45 kuruş olan lahana 1 lira 71 kuruşa, 6 lira 50 kuruş olan kuru incir 22 lira 90 kuruşa, 1 lira 3 kuruş olan süt 3 lira 55 kuruşa, 91 kuruş olan domates 3 liraya, 33 kuruş olan maydanoz 1 lira 2 kuruşa, 62 kuruş olan havuç 1 lira 92 kuruşa, 34 kuruş olan kuru soğan 1 lira 6 kuruşa, 90 kuruş olan patlıcan 2 lira 78 kuruşa, 3 lira 30 kuruş olan kuru üzüm 10 lira 4 kuruşa tüketiciye sunulmaktadır.”
-Fiyat değişimlerinin nedenleri-
Üretici fiyatlarında en fazla fiyat artışının yeşil soğanda görüldüğünü, yeşil soğanın yanı yeşil fasulye, domates ve patlıcanda da fiyat artışları yaşandığını vurgulayan Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Hava sıcaklıklarının düşük seyretmesiyle birlikte açıkta yetiştirilen ürünlerde hasadın sonuna gelinmesiyle fiyatlarda artış yaşanmıştır.
Üreticide fiyatı en çok düşen ürün elma olmuştur. Bu yıl elmada yaşanan rekolte artışı her ne kadar üreticimizin yüzünü güldürse de komşu ülkelerde yaşanan sorunların devam etmesi elma üreticilerimizi olumsuz etkilemektedir. Ülkemizin elma ihracatında önemli yeri olan dört ülke Rusya, Suriye, Irak ve Mısır’dır. Ancak son yıllarda bölgede yaşanan kaosun olumsuz etkileri ve Rus ambargosu elma ihracatımızı olumsuz yönde etkilemiştir. Elma üreticilerimiz umduğunu bulamadığı gibi fiyatlar da düşmeye devam etmektedir. Elma fiyatları geçen aya göre yüzde 25,52 gerilemiştir.
Kabak ve salatalıkta serada üretimin başlamış olması fiyat düşüşünde etkili olmuştur.
Limonda ise ihracat iadelerinin henüz belli olmamasına bağlı olarak piyasada yaşanan durgunluk fiyatlarda düşüşe neden olmuştur.
Kuru soğan ve patateste yaşanan pazarlama sorunları fiyatlarda düşüşe yol açmıştır.”
Not: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden derlenmektedir. Pirinç (Osmancık), kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları toptan satış fiyatlarıdır. Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır.
Seçilmiş ürünlerde market fiyatlarındaki aylık fiyatlar ve değişim oranları:
| 29 Eylül 2016 | 31 Ekim 2016 | 31 Ekim 2016/29 Eylül 2016 | |
| Ürünler | Ay Sonu Market Fiyatı (TL/Kg) | Ay Sonu Market Fiyatı (TL/Kg) | Değişim (Yüzde) |
| Patlıcan | 2,24 | 2,78 | 23,80 |
| Sivri Biber | 2,83 | 3,15 | 11,26 |
| Kuru Kayısı | 27,40 | 29,90 | 9,12 |
| Yeşil Fasulye | 4,49 | 4,77 | 6,35 |
| Kuru Fasulye | 7,48 | 7,94 | 6,15 |
| Domates | 2,84 | 3,00 | 5,43 |
| Tavuk Eti | 7,13 | 7,42 | 4,03 |
| Nohut | 8,66 | 8,96 | 3,39 |
| Kuru Soğan | 1,02 | 1,06 | 3,20 |
| Marul (Adet) | 2,13 | 2,20 | 3,13 |
| Pirinç | 5,57 | 5,72 | 2,80 |
| Mısırözü Yağı | 7,75 | 7,80 | 0,66 |
| Maydanoz (Adet) | 1,02 | 1,02 | 0,00 |
| Süt (Litre) | 3,55 | 3,55 | 0,00 |
| Zeytinyağı | 25,31 | 25,31 | 0,00 |
| Kırmızı Mercimek | 6,63 | 6,62 | -0,12 |
| Dana Eti | 41,99 | 41,92 | -0,16 |
| Yeşil Mercimek | 7,16 | 7,14 | -0,25 |
| Ayçiçek Yağı | 7,02 | 6,99 | -0,38 |
| Yeşil Soğan (Kg) | 3,00 | 2,98 | -0,44 |
| Patates | 1,08 | 1,07 | -0,82 |
| Havuç | 1,94 | 1,92 | -0,95 |
| Kuzu Eti | 46,31 | 45,45 | -1,85 |
| Kabak | 2,49 | 2,43 | -2,08 |
| Fındık (iç) | 46,63 | 45,28 | -2,88 |
| Limon | 4,66 | 4,46 | -4,37 |
| Toz Şeker | 4,37 | 4,14 | -5,21 |
| Antep Fıstığı | 55,53 | 51,86 | -6,60 |
| Yumurta | 0,38 | 0,35 | -6,67 |
| Kuru Üzüm | 11,29 | 10,04 | -11,07 |
| Elma | 2,83 | 2,46 | -13,00 |
| Kuru İncir | 28,40 | 22,90 | -19,37 |
| Salatalık | 3,37 | 2,68 | -20,51 |
Seçilmiş ürünlerde üretici fiyatlarındaki aylık fiyatlar ve değişim oranları:
| 29 Eylül 2016 | 31 Ekim 2016 | 31 Ekim 2016/29 Eylül 2016 | |
| Ürünler | Ay Sonu Üretici Fiyatı (TL/Kg) | Ay Sonu Üretici Fiyatı (TL/Kg) | Değişim (Yüzde) |
| Yeşil Soğan (Kg) | 1,09 | 1,25 | 15,03 |
| Yeşil Fasulye | 1,58 | 1,82 | 14,74 |
| Domates | 0,81 | 0,91 | 12,35 |
| Patlıcan | 0,85 | 0,90 | 6,90 |
| Yeşil Mercimek | 3,35 | 3,55 | 5,97 |
| Nohut | 4,50 | 4,73 | 5,11 |
| Sivri Biber | 1,19 | 1,25 | 5,04 |
| Kuru Fasulye | 3,50 | 3,58 | 2,29 |
| Pirinç | 2,37 | 2,42 | 2,11 |
| Havuç | 0,61 | 0,62 | 0,82 |
| Maydanoz (Adet) | 0,33 | 0,33 | 0,00 |
| Kuru Kayısı | 6,00 | 6,00 | 0,00 |
| Kuru İncir | 6,50 | 6,50 | 0,00 |
| Antep Fıstığı | 27,50 | 27,50 | 0,00 |
| Zeytinyağı | 10,00 | 10,00 | 0,00 |
| Kuru Üzüm | 3,35 | 3,30 | -1,49 |
| Marul (Adet) | 0,78 | 0,76 | -2,47 |
| Dana Eti | 26,39 | 25,73 | -2,50 |
| Patates | 0,26 | 0,25 | -2,60 |
| Süt (Litre) | 1,06 | 1,03 | -2,83 |
| Kırmızı Mercimek | 2,90 | 2,71 | -6,55 |
| Kuzu Eti | 27,88 | 25,81 | -7,42 |
| Fındık (İç) | 27,24 | 25,16 | -7,64 |
| Kuru Soğan | 0,38 | 0,34 | -9,87 |
| Yumurta | 0,23 | 0,20 | -11,56 |
| Limon | 1,35 | 1,15 | -14,81 |
| Kabak | 0,75 | 0,63 | -15,56 |
| Salatalık | 1,14 | 0,94 | -17,58 |
| Elma | 0,73 | 0,54 | -25,52 |
