CRIF’in her üç ayda bir fikir önderi konumundaki seçilmiş işadamlarının katılımıyla hesapladığı Ekonomik Beklentiler Endeksi 2015’in ilk çeyreğinde, 2014’ün son çeyreğiyle benzer verileri ortaya koydu. 2015 Yılı 1. Çeyrek Ekonomik Beklentiler Endeksi, 2014’ün son çeyreğine göre % 1, geçen yılın aynı çeyreğine göre ise %2 oranında düştü.
Geçen yılın üçüncü çeyreğinden itibaren piyasalara olumlu görüş olarak yansıyan siyasi istikrar algısı ve ticari hayatı sekteye uğratmayan genel ekonomik gidişat, 2015 beklentilerinin önemli oranda sabit kalmasına sebep olurken 1’inci Çeyrek Ekonomik Beklentiler Endeksi 40,67 olarak hesaplandı. Endeksin tamamına bakıldığında ise 2014’ün son çeyreğindeki iyimserlerin ortalaması ile 2015 ilk çeyrekteki iyimserlerin ortalamasında bir değişiklik yaşanmadı. Her iki çeyrekte de iyimserlerin ortalaması yüzde 40 olarak gerçekleşti. Endekste benzer bir durum da kötümserlerin ortalamasında yaşandı. Geçen yılın son çeyreğinde yüzde 16 olarak hesaplanan kötümserlerin ortalaması 2015’in ilk çeyreğinde de değişmeyerek aynı kaldı. Endekste değişiklik öngörmeyenlerin ortalaması 2014’ün son çeyreğine göre sadece 1 puan artışla yüzde 44 olarak hesaplandı.
Olumlu beklentiler de olumsuz beklentiler de düştü
Endeks çalışmasına katılan işadamlarına sorulan, ‘Önümüzdeki çeyrekte genel ekonomik ortam nasıl bir seyir gösterecek?’ sorusuna verilen yanıtlardaki ‘olumlu beklentiler’, 2014 son çeyreğe göre 2 puan düşerek yüzde 15’e geriledi. ‘Olumsuz beklentiler’ ise yine aynı çeyreğe göre 5 puan birden düşerek yüzde 37’ye indi. Ancak hem olumlu hem de olumsuz beklentilerdeki düşüşler ‘Genel ekonomik ortam aynı kalacak’ görüşüne kaydı. Endekste ‘Genel ekonomik ortam aynı kalacak’ diyenlerin oranı geçen yılın son çeyreğine göre 7 puanlık bir artışla yüzde 48 oldu.
Beklentiler sektörel olarak değerlendirildiğinde ise, katılımcıların ‘Firmanızın içinde bulunduğu sektördeki ekonomik ortam nasıl bir gelişim gösterecek?’ sorusuna ‘Olumlu’ beklenti ifade edenlerin oranı bir önceki çeyreğe göre 1 puanlık bir gerileme göstererek yüzde 35’e düşerken, olumsuz görüş belirtenlerin oranı da yine bir önceki çeyreğe göre 1 puanlık artışla yüzde 24’e yükseldi. Aynı kalacak diyenlerin oranı ise her iki çeyrekte de değişmeyerek yüzde 41 olarak gerçekleşti.
Firmalar piyasayı gözlüyor
Endeksin sıklıkla iyimser sonuçların görüldüğü firma cirolarındaki beklentilerinde ‘Olumlu’ ve ‘olumsuz’ görüşlerden ‘Aynı kalacak’ görüşüne toplam 10 puanlık bir kayış yaşandı. Bu kayma, firmaların yılın ilk çeyreğinde agresif politikalar yerine piyasaları gözlemleyeceğinin de bir işareti durumunda. Endekste ‘Önümüzdeki çeyrekte firmanızın cirosu?’ sorusu karşısında ‘artacak’ beklentisi ifade edenlerin oranı bir önceki çeyreğe göre 6 puanlık bir düşüşle yüzde 58’e indi. ‘Azalacak’ diyenlerin oranı aynı çeyreğe göre 4 puanlık düşüşle yüzde 7, ‘aynı kalacak’ beklentisi belirtenlerin oranı ise 10 puanlık bir artışla yüzde 35 olarak gerçekleşti.
Ciroyla birlikte kâr beklentisi de düştü
‘Önümüzdeki çeyrekte firmanızın net kârı ne olacak?’ sorusuna, ‘Artacak’ beklentisi ifade edenlerin oranı 2014’ün son çeyreğine göre 3 puanlık düşüşle yüzde 55’e indi. ‘Azalacak’ beklentisinin oranı ise aynı çeyreğe göre 2 puan artarak yüzde 10’a çıktı.
İstihdamdaki artış beklentisi 2015’e kaydı
Geçen yılın son çeyreğindeki endeksteki firmaların istihdamdaki artışlarının 2015’e kayacağı yönündeki beklentileri, 2015 Birinci Çeyrek Endeksi’nde doğrulandı. Bu beklenti, 2015 Birinci Çeyrek Endeksi’ne 5 puanlık olumlu yansımayla gerçekleşti. Aynı konuda geçen yılın son çeyreğindeki istihdamda artış yaşanacağına ilişkin görüş bildirenlerin yüzde 38’lik oranı, 2015 ilk çeyrekte yüzde 43 olarak gerçekleşti. ‘Azalacak’ diyenlerin oranı ise yüzde 4’ten yüzde 7’ye yükseldi.
Şirketlerin %60’ı bu yıl yatırım yapacak
CRIF, 2015 Yılı Birinci Çeyrek Ekonomik Beklentiler Endeksi araştırması kapsamında iş dünyası ile ‘İş Geliştirme ve Yatırım Anketi’ de gerçekleştirdi. Anket kapsamında firmalara iş geliştirmelerini engelleyen dış faktörlerin neler olduğu, 2015 içinde yatırım yapıp yapmayacakları, yatırım yapılacaksa hangi sektörlere yapılacağı soruları da yöneltildi. Anket sonuçlarına göre şirketler, yüzde 27’lik bir oranla rekabeti iş gelişimlerini engelleyen dış faktörlerin başında görüyor. Rekabeti, yüzde 15’le yasal düzenlemeler, yüzde 14’le ise hammadde maliyeti izliyor.
Yine anket sonuçlarına göre; sorulara yanıt veren şirketlerin yüzde 60’ı, 2015 yılı içinde yatırım yapmayı planlıyor. Yatırım yapılacak sektörlerin dağılımına bakıldığında ise şirketlerin kendi bünyelerindeki yatırım planlarını yansıtan yüzde 47’lik oran dikkat çekiyor. Bunu, yüzde 16 ile enerji sektörü, yüzde 11’lik oran ile hizmet ve üretim sektörleri izliyor.
CRIF 2015 Yılı Birinci Çeyrek Ekonomik Beklentiler Endeksi’ni değerlendiren CRIF Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Selim Seval, “Bu sonuçlara göre işadamlarımız 2015 yılında temkinli olacaklarını ama yatırım yapmaya da devam edeceklerini ifade etmişlerdir” dedi. Seval, “Dünya ekonomilerindeki belirsizliklere rağmen Türk işadamı dinamizmini sürdürmektedir” diye konuştu.
Ekonomik Beklentiler Endeksi veya diğer ülkelerdeki adıyla ‘Business Optimism Index’, iş çevrelerinin yakın gelecekte ekonominin geneline, sektörlerine ve şirketlerine yönelik beklentilerini yansıtan, tüm ekonomik oyuncular için güvenilir bir gösterge olma özelliği taşıyor.
