Dün Ankara’da Bilim, Sanayi, Teknoloji Bakanlığı tarafından Ankara’da AR-GE Reform Paketi ve mevzuat uygulamalarına ilişkin önemli bir seminer gerçekleştirildi. Teknokent, TTO yöneticileri ve aralarında Vestel, Turkcell, Hidromek gibi firmalardan yüksek sayıda katılım dikkat çekti. Panelin teknoloji geliştirme bölgeleri sunumuna kadar gerçekleştirilen bölümünü takip ettik.
“İnce işçilik yaptık”
Bilim, Sanayi, Teknoloji Bakanı Dr. Faruk Özlü, 15 Temmuz sürecinden sonra AR-GE, yeni ürün geliştirme gibi süreçlerin daha fazla anlam kazandığını, firmalardan gelen talepler doğrultusunda hazırladıkları yeni paketin eğer firmalar aksiyon almaz ise bir anlamı olmayacağını belirtirken, Maliye’yi değil firmaları düşünerek yola çıktıklarını aktardı. “Özel sektörün AR-GE harcamasının yüzde 60 düzeylerinde olması gerekiyor. 2014’de ancak yüzde 1’e gelen AR-GE harcamalarını yüzde 3’ün üzerine taşımak için bu paketi çıkardık” diye konuşan Özlü, teknoloji geliştirme bölgelerinde kira üst limit hakkının bakanlıkta olduğunu kaydetti. Bakanlık olarak, temel bilimler mezunlarına ayrı önem verildiğini ifade etti.
Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü İlker Murat Ar’ın moderatörlüğünü yaptığı panelden tespitlerimiz ve notlarımız şu şekilde:
1) Öncelikle bakanlık konuya olabildiğince iyi hazırlanmış. Paketin çıkmasının ardından uygulamanın yürürlüğe girmesi sürecinde Genel Müdür İlker Murat Ar, yüzde 85 itibari ile hazır olduklarını, panelle birlikte hazırlıklarının tamamlamayı amaçlarını aktardı. Ar, yasa yapılırken 384 önerinin paydaşlarca oluşturulduğunu, 1000’e yakın değerlendirme aldıklarını kaydetti.
2)Rekabet Öncesi İşbirliği programına hiçbir başvuru gelmemiş olması ilginç. Bakanlık bu konudaki uygulamayı, farklı sektörlerden işbirliği oluşturacak şekilde revize etmiş. Uber ile Lyft birbirlerinin alt yapılarını kullanıyor. Buna benzer daha pek çok “rakiplerle işbirliği” çalışması varken bu kültürümüzü değiştirmeliyiz. Özellikle 15 Temmuz sonrasında bu daha da değerli bir hal aldı. İnsanımızın birbirine daha fazla güven duyması ve güven vermesi de burada önem arz ediyor.
3) Katılımcıların nadir yaşanacak örneklere dair soruları, mevzuattaki o eksik bölümlerin varlığını ortaya koydu. Özellikle mühendislik firmaları veya AR-GE için dışarıda çalışma süresi ile ilgili ender durumların yürürlükte yer alması gündeme geldi. Katılımcılardan birinden temel bilimler personeli için verilen desteğin Moleküler Biyoloji ve Biyoteknoloji’yi de kapsaması önerisi geldi.
4) Bakanlık, AR-GE merkezi ve TGB’ler ile ilgili mevcut portalını yıl sonuna doğru tamamen yeniliyor. AR-GE sisteminde yapılacak düzenlemeler mevcut sisteme ay sonuna doğru eklenecek.
5) Panel sırasında bir konuşma yapan Müsteşar Prof. Cevahir Uzkurt, bakanlığın websitesine panelde iletilen tüm soruların ve panel dışında da akıla gelebilecek soruların ve önerilerin ekleneceğini, dinamik bir Sık Sorulan Sorular sistemi kuracaklarını kaydetti. Müsteşar Uzkurt, 3 yıl içinde AR-GE merkez sayısının 1000’i geçmesini beklediklerini vurguladı.
6) Gümrük vergisi istisnasına tabi tutulacak AR-GE için yapılan ithalatlarda Tek Pencere uygulaması üzerinden onay süreci 1 gün olacak. Bakanlık bunu taahhüt ediyor.
7) Desteklerle ilgili belirlenen 6 Performans kriterinden birini bir sene uygulayıp gelecek sene bir diğerini uygulayabilir, her sene bu sebeple ayrı olarak değerlendirilebilirsiniz.
8) Ortak genel giderlerin belirli bir oranının AR-GE kapsamında indirime tabi tutulmasına ” kira gideri ” de eklendi
9) AR-GE personelinin dışarıda proje ile ilgili çalıştığı sürenin sisteme girilmesinden olduğu gibi ispatından da firmalar sorumlu. Bu sürenin bir maksimum limiti olmadığı kaydedildi
10) İşletmeler sisteme girdikleri bilgilerle birlikte faaliyet raporlarını da bir yandan hazırlıyor olacaklar.
11) Hem AR-GE merkezi hem Tasarım Merkezi olan bir sanayi kuruluşu isterse iki destekten de yararlanabilecek. AR-GE merkezinde sonucu tasarımsal niteliği yüksek bir çalışma olabilir, fakat Tasarım Merkezi AR-GE için değerlendirilemez.
12) Değerlendirme komisyonları, TOBB’un yanı sıra, TİM, OSB’ler, TGB’ler ve kanunla kurulan vakıf veya meslek oda temsilcilerinden oluşacak.
13) AR-GE ve Tasarım Merkezlerinde yürütülen projelerin her biri, Bakanlıkça gönderilen izleyiciler tarafından değerlendirilecek.
14) Firmalar, AR-GE veya Tasarım Merkezi yöneticisinin hangi kapsamda dikkate alınacağı kararını kendileri verecek.
15) AR-GE ve Tasarım personeline sağlanan gelir vergisi stopajı teşvik oranlarının artırılması sağlanarak; Doktora için yüzde 95’e , Yüksek Lisans için yüzde 90’a çıkarken , Temel Bilimlerde pozitif ayrımcılık ile bu oran sırasıyla 95 ve 90 oluyor.
16) AR-GE ve Tasarım merkezinde çalışacak yabancı uyruklu personel istihdamı kolaylaştırılacak.
17) AR-GE ve Tasarım Merkezlerine yönelik faaliyet denetimleri belgenin alındığı tarihe göre değil, takvim yılına göre yapılacak.
18) Bir AR-GE veya Tasarım Merkezi, tüzel kişiliği değiştiğinde veya yangın, deprem vb nedenle ortadan kalktığında yeniden başvuru şartı aranmaksızın mevcudiyetini koruyacak.
19) Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlere ilişkin harcamaların AR-GE proje harcaması içindeki payı yüzde 20’den 50’ye çıkacak.
20) Sadece AR-GE ve tasarım yapan firmalar değil, bunu siparişle yapan firmalar da yüzde 50 indirimden yarlanacak. Sipariş veren KOBİ’ler, Büyük İşletmeler ve AR-GE Merkezleri yüzde 50 AR-GE ve Tasarım İndirimi nden yararlanırken, siparişi alan AR-GE ve tasarım merkezi de yüzde 50 indirimden yararlanacak.
21) 6 yıl görev yapan öğretim görevlisi 1 yıl süre ile AR-GE kapsamında destek personeli sayılabilecek. Her 6 yıla 1 yıl esası getiriliyor.
Bir de takvime not düşelim; Özel Sektör & AR-GE Zirvesi 27-28 Eylül’de Ankara’da..
