Özellikle ofis çalışanlarının hayatlarının büyük bir bölümünü geçirdikleri çalışma masaları, zamanla iskelet ve kas sistemi üzerinde etkisini gösterebiliyor. Ofis çalışanlarının sıklıkla karşılaştığı boyun, ense, sırt ağrıları ise ortopedik açıdan fonksiyonel veya yapısal olarak iki ayrı grup altında değerlendirebiliyor. Zamanla kendini gösteren ağrılar, sağlıklı bir çalışma alanı yaratmanız için vücudun gönderdiği sinyaller olarak düşünülebilir. Ancak bu ağrıların süresi ve şiddeti giderek yükselebiliyor. Masa başı çalışmasının sağlığımız üzerindeki etkisini değerlendiren Prof. Dr. Alper Gökçe, “Ağrıların hastalık olarak adlandırılmasında, ağrının süresi, eşlik ettiği kollarda uyuşma yanma ve karıncalanma gibi diğer bulguların varlığı dikkate alınmalıdır. Boyun ağrıları romatizma, enfeksiyon, eğrilik ve fıtık gibi hastalıkların belirtisi olabilir. Kemik dokunun yanı sıra kaslarda gerilime bağlı ağrılar da görülebilmektedir. Kafa içinden kaynaklanan ve enseye yayılan nörolojik tablolar da bu sahada ağrı sebebi olarak karşımıza çıkar.” diyor.
Ağrının çoğu zaman hastayı hekime taşıyan ilk bulgu olduğunu belirten Gökçe, eğrilikler, başta düzleşme olmak üzere çeşitli şekil bozukluklarının da şikâyetlere eşlik ettiğine dikkat çekiyor. Ofis çalışanlarının en rahat, en üretken halde çalışabilmesi için, masa başı çalışmalarının ergonomik açıdan incelenmiş ve standartları belirlenmiş bir husus olduğunu belirten Prof. Dr. Alper Gökçe, bilgisayar monitörlerinin konumlanışından oturuş biçimlerine kadar masa başında geçirilen mesaide dikkat edilmesi gerekenlere yönelik şunları söylüyor;
Monitörü doğru bir şekilde yerleştirin
Sinir sistemi kafa içerisindeki merkezi ile vücudun diğer kesimleri arasındaki bağlantıyı omurilik aracılığıyla sağlar. Boyun yapısındaki şekil değişiklikleri sinirlerin konumu ve kan dolaşımı üzerine dolaylı etki yapmaktadırlar. Bu nedenle başta ekranlar olmak üzere ofiste çalışılan dokümanlara görsel erişimde boyna verilen pozisyon değerlidir.
Monitörler, tüm bilgisayarların ayrılmaz bir parçası olmasına rağmen yanlış yerleştirildiği zamanlarda kullanıcısını alışılmışın dışında pozisyonlarda çalışmaya zorlayabilir. Kötü konumlanmalarda sıklıkla çenenin yukarıya doğru meylettiği, baş ve üst gövdenin ileriye uzandığı pozisyon karşımıza çıkar. Zorlu çalışma pozisyonlarında önemli ölçüde çalışanın rahatsızlık hissetmesi ve iş ile ilgili kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına potansiyel teşkil eder. Monitörün diğer olumsuz etkileri ise göz tahrişi, bulanık görme, gözlerde yorgunluk, kuruma, yanma ve baş ağrısı olarak sayılabilir.
Duruş bozukluklarından kaynaklanan rahatsızlık ve bunun sonucunda ortaya çıkan ağrıları sadece monitöre bağlamak doğru olmasa da ideal konumlamayı bir kez daha hatırlamalıyız.
Görüş mesafesi: Gözden hayali olarak yere paralel çizilen çizgi ile ekran üst yüzeyi arasında 40-70 cm mesafe olmalıdır.
Görüş açısı: Ekran, göz hizasının 15-30 derece alt kısmını kapsamalıdır. Kullanıcın başı ekranın tam ortasına denk gelmeli; gözler her iki yanda 30’ar toplamda 60 derecelik bir açıyı süpürüyor olmalıdır. Ekran konumu dışında, kişinin masa başındaki şahsi konumlanması da boyun ve ense ağrılarına neden olabilir.
İdeal konumlama: Öncelikle masada dik oturulmalıdır. Yazı yazarken kollar yere mümkün olduğunca paralel olmalıdır. Dirsekler gövdenin yan tarafında, gövde dik, bacaklar zemine paralel olan duran ayaklar üzerinde şekilde olmalıdır. Sürekli aynı tarafa boynu döndürmek veya her iki yana boynu sürekli hareket ettirmek kasların ve bağların esnekliği üzerindeki olumsuz etmenlerdir. Bazı hastalarda tekrarlayan olumsuz şartlar ve / veya yetersiz oturma alışkanlıkları sayesinde baş, boyun ve omuzlarda şekil bozukluğu gelişebilir.
Kısa molalar vermeyi ve egzersizleri ihmal etmeyin
Boynun geriye doğru olan eğimi lordoz kavsinin kaybolarak ensede düzleşme ile başlayan süreç zamanla omurların arasındaki disk yapılarına sirayet eder. Bu durum boyun fıtığına kadar uzanabilir. Öte yandan ensede yer alan ve faset eklem adı verilen eklemlerde de dejeneratif değişiklikler ofiste yapılan basit hataların meslek rahatsızlığı olarak karşımıza çıkmasına neden olur.
Ağrı ve kişinin ense civarında yaşadığı gerginliklerde, hekime başvurarak tanı konması sağlanarak tedavi planlanmalıdır. Fonksiyonel bozukluklarda ise ortam düzenlenmesinin yansıra belli zaman dilimlerinde kişi ara vererek boyun egzersizleri yaparak boyun ve omuzun hareketlerine izin vermelidir.
