Hibe makamı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığı olan, İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı kapsamında, Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitimin Kalitesinin Arttırılması Operasyonu çerçevesinde; OSTİM Vakfı tarafından yürütülen “Usta Öğreticilerin Yeterliliklerinin Arttırılması Projesi”nin faaliyetleri kamuoyuyla paylaşıldı. Projede yapılan araştırmada; OSTİM firmalarında çalışan ustaların %85’i sahip oldukları bilgileri eğitmenlik yaparak yeni nesillere aktarmak istiyor.
‘Usta İşi Nesiller’ sloganıyla 1 Eylül 2014’te başlayan projenin yaygınlaştırma çalışmaları kapsamında basın toplantısı düzenlendi. Toplantıda; usta öğreticilikle ilgili yapılan anket ve görüşme sonuçları, usta öğreticiler için gerçekleştirilen kişisel gelişim seminerleri, usta öğretici eğitimleri ile ilgili çalışmalar, müfredat ve organizasyonlar, uzaktan eğitim sistemi uygulamaları ve örnekleri ve proje sonrası sürdürülebilirlik başlıklarında bilgiler aktarıldı.
“Deneyimleri aktarmayı alışkanlık haline getirmeliyiz”
Toplantının açılış konuşmasını yapan OSTİM Vakfı Müdürü Gülnaz Karaosmanoğlu, OSTİM Vakfı’nın; bölgeyi, sektörü, firmaları, çalışanları geliştirmek, firmaların rekabet yapısını, çalışanların çalışma kalitesini yükseltmek için oluşturulmuş bir yapı olduğunu belirterek bu projenin OSTİM çalışanlarının teknik bilgi birikimini ortaya çıkararak görünür ve paylaşılabilir bir hale getirmek, firmalar ve çalışanlar arasında ki bilgi akışını hızlandırarak ortaklaşa rekabete katkıda bulunmak olduğunu vurguladı. Gerek OSTİM Vakfı gerekse OSTİM OSB’nin hayata geçirdiği projelerin, kümelerin de dahil olmasıyla birlikte, topyekün dayanışmanın ve işbirliğinin ürünü olduğunu hatırlattı.
Projenin yaşamın ve üretimin her alanındaki kıymetli deneyimleri toplumsallaştırmak ve ulaşılabilir hale getirmeyi amaçladığını anlatan Karaosmanoğlu, daha önce Ankara Kalkınma Ajansı’nın bir çağrısı ile ‘Bir Bilge Bin Bilge Projesi’ ile projenin provasını yaptıklarını dile getirerek şunları söyledi: “OSTİM’in kırk yılı aşkın üretim tecrübesi içinde her firmanın içinde bir bilgi ve deneyim hazinesi saklı ve bunu ortaya çıkarmak şüphesiz uzun soluklu bir çaba gerektiriyor. Bu nedenle her kesimi ayrı ayrı ele alabileceğimiz fırsatları değerlendiriyoruz. Çalışma Bakanlığımızın son derece titiz, işbirlikçi ve destekleyici bir anlayışla yönettiği bu proje bize teknik elemanların bilgi ve deneyimini ölçme ve ortaya çıkarma fırsatı tanıdı. İnsanlara faydalı olmanın önce onları anlamak olduğu düşüncesiyle bu projede öncelikle bizzat çalışanlara dokunmaya, tanımaya çalıştık. Üretim dünyasında her teknik birikim çok kıymetli. Bildiklerimizi ve deneyimlerimizi aktarma yeteneğimizi hızla geliştirmemiz gerekiyor.”
OSTİM’de özellikle teknik anlamdaki becerilerin önem kazandığına işaret eden Karaosmanoğlu, bu projeden en büyük beklentilerini ‘OSTİM’i taramış olmak’ ifadesiyle açıkladı. Deneyimli Yönetici, projenin bir paylaşım portalı ve bir eğitmen havuzu oluşturulacağını aktararak portalın tüm çalışanların günlük teknik problemlerin çözümünde başvurabileceği, sorularına kısa zamanda yanıt alabileceği, kendi teknik bilgilerini aktarırken öğretici olarak da derinleşebileceği bir ekosistem olmasını hedeflediklerini belirtti.
“4 ustadan birinde belge var”
Usta öğreticiliğin öneminin kavranmasını ve farkındalık yaratmayı amaçlayan projenin genel tanıtımı ve işleyişi Proje Koordinatörü Burcu Öztürk tarafından yapıldı. 1 yıl süreli çalışmada 3 ana hedef belirlediklerini belirten Öztürk bunları; “Usta Öğreticilerin Bilgi ve Tecrübelerini Paylaşabileceği Bir Ağ Oluşturmak, Ustaların Usta Öğreticilik Belgesine Sahip Usta Sayısını Artırmak, Uzaktan Mesleki Eğitim Altyapısını Kurmak” şeklinde sıraladı.
Araştırmaların, her dört ustadan sadece birinde Usta Öğretici Belgesi’nin bulunduğunu ortaya koyduğunu anımsatan Öztürk, var olan usta öğreticilerin yeterlilik düzeyleri ve hangi firmalarda hizmet verdikleri hakkında net bir bilgi yokken proje kapsamında gerçekleştirilen Alan Uzmanı/Usta Öğretici Anketi ile önemli bilgilere ulaşıldığını kaydetti.
Burcu Öztürk,”OSTİM OSB’de faaliyet gösteren her sektör ve işkolundan 1.500 firmaya ziyaret yapılarak, usta öğretici sayısı, profili ve ihtiyacını tespiti için Alan Uzmanı/Usta Öğretici Havuzu Oluşturulması Anketi uygulanmış, anket sonuçları doğrultusunda uzman/usta öğretici havuzu ile usta öğretici olmaya aday ustalar ve bu ustaların uzmanlık alanları tespit edilmiş, bir veri tabanı oluşturulmuştur. Bu çalışma OSTİM Vakfı’nın Bir Bilge Bin Bilge Projesi kapsamında kurduğu veri tabanını destekleyici nitelikte düşünülmüştür.” dedi.
E-eğitimin genellikle kişisel ve yönetimsel ağırlıklı içeriklerden oluştuğunu aktaran Öztürk, proje ile mesleki ve teknik eğitimde yuz yuze eğitimi destekleyici ona entegre uzaktan eğitim alt yapısı oluşturulduğunu, OSTİM OSB’de bulunan ve ekonomiye en fazla katkı veren 5 ana sektör ve 15 meslekte uzaktan mesleki eğitim müfredatı geliştirildiğini vurguladı.
İstihdam açığının kapatılabilmesi, insan kaynaklarının geliştirilmesi, mesleki ve teknik eğitim okullarında okuyan öğrencilerin işletmelerde eğitim görerek kendi alanlarında kalifiye eleman olabilmeleri için işletmelerde nitelikli usta öğreticilerle iletişim kurmalarına ve doğru bir bilgi aktarımına tabi tutulmaları gerekliliği üzerinde de duran. Öztürk, “Bu anlamda usta öğreticilerinin niteliklerinin ve yeterliliklerinin artırılması son derece hassas ve üzerinde durulması gereken bir konudur.” ifadelerini kullandı.
“Sürdürülebilir olacak”
Proje Eğitim Danışmanı Cüneyt Örkmez, projenin OSTİM firmalarına dokunan bir nitelikte olduğuna işaret etti. Projenin sürdürülebilir olacağını söyleyen Örkmez, “Süresi içinde hızlı bir şekilde ilerleyecek.” dedi. Alan Uzmanı/Usta Öğretici Havuzu Oluşturulması için 1372 firmayla gerçekleşen ankete ilişkin sonuçlar paylaşan Örkmez şu istatistikleri verdi: “OSTİM bünyesindeki firmaların; %79,4’ü 0-5 kişi aralığında usta, %86,5’i 0-5 kişi aralığında kalfa ve %91,1’i çalıştırmaktadır. %89’u kendi faaliyetleri dahilinde eğitim programları sağlayabildiklerini, % 58’9’u karşılaştıkları teknik sorunlarda bilgi alış verişine önem verdiklerini belirtiyorlar. OSTİM firmalarında çalışan ustaların %85’i sahip oldukları bilgileri eğitmenlik yaparak yeni nesillere aktarmak istiyor.”
“Projeler kendini yenilemeli”
Proje İştirakçisi OSTİM OSB’nin Bölge Müdürü Adem Arıcı, her ustanın sadece ustalığıyla değil bundan sonra o mesleği devam ettirecek birini yetiştirmesinin çok anlamlı olduğuna temas etti. OSTİM’in şu anda sürdürülebilir olması için çalıştıklarını dile getiren Arıcı, “Projelerin sadece aylık yıllık veya dönemsel değil, sürekli kendi kendini yenilemesi, güncellemesi gerekiyor. Bu anlamda sahaya inmesi ve insanlara temas etmesi adına başarılı bir proje.” değerlendirmesinde bulundu.
“Farkınız yoksa o işi yapmayın”
Projedeki deneyimlerini anlatan Usta Öğretici Süleyman Kıraç, sanayicinin kaybedeceği vaktinin bulunmadığını belirterek, “Bugün dünyanın da tespit ettiği şekilde; işletmelerin en pahalı girdisi zamandır. Hızlı hareket edersek farkındalığımız olur. Eğer inovasyonla, hızınızla, verdiğiniz hizmetinizle sizin bu işleri yapan diğer meslektaşlarınızdan sizi bir adım öne taşıyacak bir farkınız ve kalite yoksa, o işi yapmayın. Belge ile bilginin, bir elmanın iki yarısı gibi birbirini tamamladığını anlatmamız lazım.” dedi.
“Çalışan niteliğinin artırılması gerekiyor”
OSTİM Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Aydın da projenin meslek eğitimi konusunda çalışan herkese yararlı olacağını kaydetti. Yaşanılan rekabet ortamında bilgi, teknoloji, eğitim ve katma değeri yüksek ürün üretmenin kritik aşamasının ‘nitelikli eleman yetiştirmek’ olduğunun altını çizen Aydın, “Başka türlü bu aşamayı geçmek çok kolay görünmüyor. Şu anda Türkiye, 10 bin dolar gelire takılmış durumda. Bunun çıkış noktası, çalışan insanların niteliğini ve üretim teknolojilerini artırmaktır.” dedi.
Meslek eğitiminin önemine de değinen Orhan Aydın, “Bizim tarihimizde bunun çok önemli bir yeri var; Ahilik. Geçmişteki medeniyetimizle Batı medeniyeti arasındaki fark insan odağından kaynaklanıyor. İnsanlar, hayvanlar, taş, toprak, bunlar bir bütünlük arz ediyor. Bunların hepsinin bir ahlakı bir edebi var. İşte bunların hepsini bir araya getiren sistemin adı Ahilik.” görüşüne yer verdi. Ahi Evran’ın, ‘Hak ile sabır dileyip bize gelen bizdendir. Akıl ve ahlak işle çalışıp bizi geçen bizdendir.’ sözünü paylaşan Aydın, “Kendini geçecek bir çırak yetiştirirsen bizden oluyorsun.” diyerek konuşmasını tamamladı.
Toplantıda Proje Teknik Elemanı Ezgi Aslan, ‘Uzaktan Eğitim Sistemi: Video Oluşumları/LMS Altyapısı’, ‘Proje Asistanı Hamit Burak Özdemir de “Usta Öğreticilik Eğitimleri” başlıklarında sunum yaptı.
ALAN UZMANI/USTA ÖĞRETİCİ HAVUZU OLUŞTURULMASI ANKET RAPORU’NDAN:
- OSTİM bünyesindeki iş yerlerinin % 58’9’u karşılaştıkları teknik sorunlarda bilgi alış verişine önem verdiklerini belirtiyorlar.
- OSTİM bünyesindeki iş yerlerindeki ustaların 41,3’ü ağırlıklı olarak 29-38 yaş aralığında bulunmaktadır.
- OSTİM firmalarında çalışan ustaların, bulundukları işyerlerindeki ortalama çalışma süreleri içerisinde %24,8 ile en yoğun gurubu 11-15 yıl aralığında aynı işyerinde çalışanlar oluşturmaktadır. %2,1 oranındaki bir gurup ise 36 yıldan daha fazla süredir aynı işyerinde çalıştığını belirtmektedir.
- OSTİM firmalarında çalışan ustaların yüzde 66’sı zaman zaman çalışmış oldukları firmaların dışından da bilgilerine başvurulduğunu, uzmanlıklarından yararlanılmak istendiğini belirtiyorlar.
